Bài viết được dịch từ Blog của Berachain: https://blog.berachain.com/blog/value-creation-at-the-application-layer Phát hành vào ngày 29/11/2024 bởi Camila Ramos.
Trong các hệ sinh thái blockchain truyền thống, lớp cơ sở hạ tầng thường hoạt động như một hố đen kinh tế, thu hút lượng giá trị không cân đối. Hiện tượng này dẫn đến phần lớn lợi ích kinh tế của mạng lưới tích lũy vào các validator và người nắm giữ token, những người có đóng góp có thể không vượt qua mức an ninh cơ bản của mạng. Sự tập trung giá trị vào các thành viên tham gia thụ động này tạo ra sự lệch lạc trong động lực, có khả năng cản trở sự phát triển và đổi mới của hệ sinh thái. Mặc dù mô hình tập trung vào cơ sở hạ tầng này đã trở thành tiêu chuẩn, nhưng nó không đủ để thưởng và khuyến khích việc tạo ra giá trị ở các tầng cao hơn của hệ thống. Proof of Liquidity (PoL) chuyển hướng từ việc thu hút giá trị ở lớp cơ sở hạ tầng sang việc tạo ra giá trị tại lớp ứng dụng.
Cấu trúc của các mạng PoS (Proof of Stake) ngày nay là phần lớn lượng phát thải đi đến những người stake và validator, cùng với một phần được phân bổ cho quỹ hệ sinh thái để kích thích sự phát triển. Mô hình phân phối giá trị này cuối cùng gây ra sự kìm hãm sáng tạo cho các ứng dụng, khi phần lớn giá trị chảy vào những người stake và validator thay vì các nhà phát triển. Với lượng giá trị kinh tế ít chảy đến các ứng dụng, động lực để tạo ra các ứng dụng mới nhằm thúc đẩy sự chấp nhận và tiện ích bị giảm đi. Hệ thống này cũng thúc đẩy sự kém hiệu quả trong sử dụng vốn – nguồn lực có thể được sử dụng trong hệ sinh thái thay vì bị khóa cho việc stake.
Ghost Chains
Chúng ta thấy các tác động phụ tiêu cực từ các hệ thống ký sinh bị lệch lạc đến mức tạo ra các ” Ghost Chains “—blockchain có an ninh mạnh nhưng hoạt động hầu như không tồn tại. Ví dụ rõ ràng của sự lệch lạc này được thấy khi so sánh giá trị TVL (Total Value Locked – Tổng giá trị khóa) của một chuỗi với số tiền trả cho an ninh cho các staker. Hầu hết các hệ sinh thái không thực sự cần mức độ bảo mật mà họ có được thông qua staking của validator—đơn giản là không có đủ nhu cầu cho bảo mật so với mức sử dụng và giá trị được đảm bảo bởi chuỗi.
Sự mất cân bằng này được minh họa qua các dự án với FDV (Fully Diluted Valuation – Định giá khi pha loãng hoàn toàn) từ 1 đến 10 tỷ đô la, trả hơn 10% APY cho những người stake (hơn 100 triệu đô la trong các khoản thanh toán an ninh) cho các hệ sinh thái có ít hơn 100 triệu đô la trong TVL. Tình huống này, nơi mà nguồn cung cấp an ninh vượt xa nhu cầu, tạo ra một vòng lặp phản hồi tiêu cực: các ứng dụng gặp khó khăn để phát triển trong môi trường mà hầu hết giá trị của mạng lưới bị khóa trong an ninh thay vì lưu thông trong hệ sinh thái. Cuối cùng, tình huống này nêu bật vấn đề cơ bản mà PoL nhằm giải quyết: Một lớp 1 tạo ra ít giá trị nếu có rất ít sự xây dựng hoặc sử dụng trên mạng lưới.
“Gần đây đã có nhiều cuộc thảo luận xoay quanh các chuỗi CosmosSDK vận hành công nghệ mà người dùng thường gọi là ” token go down”
Về tổng quan, vấn đề có thể được định nghĩa một cách phổ quát là vấn đề duy nhất này:
Chi tiêu quá mức cho bảo mật
Hầu hết các chuỗi CosmosSDK đều làm điều này, nhưng nó không giới hạn chỉ ở…”
— valeyo (@valeyo777) ngày 17 tháng 6, 2024
Định hướng lại phần thưởng
Proof of Liquidity giải quyết những vấn đề hệ thống này bằng cách chuyển hướng giá trị cơ bản đến lớp ứng dụng—cả từ người dùng và validator. Proof of Liquidity là một cơ chế thúc đẩy luồng phần thưởng hướng đến các ứng dụng như một phần của quá trình sản xuất khối, và nó hoạt động trên hai nguyên tắc chính: PoL thưởng trực tiếp cho việc cung cấp thanh khoản và giới thiệu mô hình hợp tác giữa validator và ứng dụng mà không tồn tại trong các hệ sinh thái khác.
Ở cấp độ cao, PoL thưởng trực tiếp cho người dùng vì tham gia vào hệ sinh thái. Mỗi giao thức có quyền kiểm soát để quyết định cách người dùng nên tương tác với họ để kiếm BGT, cho phép họ tạo ra các nhiệm vụ on-chain để khuyến khích người dùng của mình. Sự thay đổi này khuyến khích người dùng tham gia sâu vào các ứng dụng của hệ sinh thái. Cơ chế này không chỉ buộc người dùng phải tham gia tích cực vào hệ sinh thái mà còn thúc đẩy sự phát triển của các giao thức trên chuỗi. Bằng cách gắn kết phần thưởng với mức độ sử dụng thực tế và cung cấp thanh khoản, PoL tạo ra một chu kỳ tích cực, nơi sự tham gia của người dùng tăng dẫn đến các ứng dụng phát triển mạnh mẽ hơn, từ đó thu hút thêm người dùng và thanh khoản. Mô hình này cũng giúp ngăn chặn sự hình thành của các ” Ghost Chains ” bằng cách đảm bảo rằng giá trị của mạng lưới được gắn kết trực tiếp với hoạt động và tiện ích của hệ sinh thái.
Thứ hai, PoL như một hệ thống yêu cầu rằng các validator và ứng dụng làm việc cùng nhau. Như một phần của quy trình sản xuất khối, các validator hướng dòng phát thải BGT đến các kho phần thưởng của ứng dụng. Điều này tạo ra một mối quan hệ cộng sinh giữa những người cung cấp cơ sở hạ tầng và các nhà phát triển ứng dụng, điều chỉnh lợi ích của họ và khuyến khích các validator hỗ trợ tích cực sự phát triển của hệ sinh thái ứng dụng. Bằng cách kết nối thành công của các validator với các ứng dụng, PoL tạo ra một mô hình kinh tế tổng thể hơn cho các mạng lưới. Sự liên kết động lực này giải quyết vấn đề kém hiệu quả trong sử dụng vốn hiện tại trong các mô hình blockchain truyền thống, vì nó khuyến khích sử dụng vốn hiệu quả hơn trong hệ sinh thái thay vì bị khóa trong việc stake không hoạt động.
Proof of Liquidity là một bước đột phá trong kinh tế học blockchain, chuyển trọng tâm từ việc thu hút giá trị ở lớp cơ sở hạ tầng sang việc tạo ra giá trị ở lớp ứng dụng. Sự chuyển hướng này giải quyết các điểm bất cập của các mô hình truyền thống, nơi mà người tham gia thụ động hưởng lợi quá mức. Bằng cách khuyến khích hoạt động người dùng trực tiếp, thông qua việc LP’ing hoặc các hình thức khác, và thúc đẩy sự hợp tác giữa validator và ứng dụng, PoL tạo ra một hệ sinh thái hiệu quả hơn. Mô hình này không chỉ kích thích phát triển ứng dụng và sự tham gia của người dùng mà còn đảm bảo rằng các lợi ích kinh tế của mạng lưới được điều chỉnh theo tiện ích thực tế. Do đó, PoL có tiềm năng phá vỡ vòng lặp của các “chuỗi ma” và sự kém hiệu quả trong sử dụng vốn, hướng nguồn lực vào các ứng dụng đổi mới. Bằng cách điều chỉnh phần thưởng với sự tham gia tích cực và sự phát triển của hệ sinh thái, PoL cung cấp một giải pháp thiết thực cho các động lực sai lệch đã cản trở sự phát triển của blockchain lâu nay.
