Bài viết được dịch trên Blog của Berachain, được viết bởi Suga Bera: https://blog.berachain.com/blog/sustainable-growth-on-berachain-breaking-free-from-the-incentive-trap
Incentive là một trong những công cụ tăng trưởng mạnh mẽ nhất của web3 — và cũng là một trong những cái bẫy lớn nhất. Chiến lược thưởng mang lại hiệu quả trong việc thu hút sự chú ý, nhưng lại tạo ra sự phụ thuộc. Mỗi ứng dụng phi tập trung (dApp) và lãnh đạo trong lĩnh vực web3 đều nhận ra thách thức này: incentive giúp đạt được sự quan tâm ban đầu, nhưng làm sao để chuyển đổi những người dùng đó thành các thành viên trung thành và lâu dài?
Người dùng quen với việc nhận được phần thưởng vượt trội cho những nỗ lực của họ. Thay vì trở thành những người chấp nhận sớm với tầm nhìn dài hạn, dự án lại thu hút những “lính đánh thuê” ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn. Những người dùng này cuối cùng sẽ rời bỏ hoặc tràn ngập Discord với những câu hỏi như “bao giờ giá tăng?” khi các incentive hấp dẫn biến mất. Vậy đâu là giải pháp thay thế?
Trước hết, hãy thừa nhận rằng đây không chỉ là vấn đề của crypto. Các startup trong mọi ngành công nghiệp đều đối mặt với vấn đề tương tự. Hãy tưởng tượng một phòng gym mới tổ chức một buổi khai trương lớn. Họ cung cấp các lớp học miễn phí và quà tặng để thu hút cư dân địa phương. Phòng gym đông đúc. Mọi người tranh nhau nhận áo thun, khen ngợi không gian và nói rằng họ đã chờ đợi một nơi như thế này mở cửa. Chủ phòng gym cảm thấy tự hào và hy vọng. Nhưng khi các chương trình miễn phí kết thúc, chỉ một phần nhỏ số người quay lại tham gia lớp học, và thậm chí ít hơn đăng ký làm thành viên.
Dự án web3 cũng đối mặt với chu kỳ tương tự. Các phần thưởng như airdrop hoặc lợi suất tăng cường thu hút một lượng khán giả cơ hội chỉ tìm kiếm lợi ích ngay lập tức. Chúng ta đều đã chứng kiến các dApp nổi tiếng thu hút lượng lớn người dùng và huy động vốn với định giá cao ngất ngưởng, chỉ để rồi chứng kiến sự sụt giảm tương tác sau khi cơn sốt ban đầu qua đi. Vậy tại sao các dự án này không thể duy trì động lực? Nhiều người sẽ nói do thiếu trường hợp sử dụng thực tế, thiếu tính năng cốt lõi, UX kém, hoặc tiếp thị không hiệu quả. Nhưng nếu vấn đề thực sự là chúng ta đang sử dụng sai cách incentive?
Chủ phòng gym, và hầu hết các doanh nghiệp web2, đã học được rằng bạn không thể tiếp tục cung cấp các chương trình khuyến mãi nhập môn cho cùng một khách hàng. Một ly sinh tố miễn phí cho mỗi lần ghé thăm không có lợi nhuận, cũng như không thu hút đúng đối tượng. Nhưng làm cho việc trở thành thành viên trở nên đáng giá hơn — thông qua giảm giá cho huấn luyện cá nhân, dụng cụ tập luyện, và sự kiện chỉ dành cho thành viên — có thể xây dựng một cộng đồng trân trọng những dịch vụ được cung cấp. Tương tự, các dự án web3 cần điều chỉnh các incentive để giữ chân người dùng sau giai đoạn khuyến mãi ban đầu. Chiến lược tăng trưởng phải bao gồm cơ chế và ngân sách cho cả việc thu hút và giữ chân người dùng.
Berachain và sự thay đổi với Proof of Liquidity (PoL)
Berachain đối mặt với thách thức này bằng một khuôn khổ hoàn toàn mới. Hệ thống Proof of Liquidity (PoL) của Berachain chuyển trọng tâm từ phần thưởng ngắn hạn sang tăng trưởng bền vững và gắn kết. Nó tạo ra một cấu trúc cấp mạng lưới nơi các đóng góp của người dùng trực tiếp củng cố hệ sinh thái dApp, đồng thời điều chỉnh các incentive để đạt mục tiêu dài hạn.
Proof of Liquidity thay đổi cuộc chơi tăng trưởng như thế nào?
Ngày nay, các mạng Proof of Stake cũng rơi vào cái bẫy giống như nhiều dApp, thu hút nhà phát triển bằng các khoản tài trợ và phần thưởng không bền vững. Phần lớn lợi suất của chuỗi được chuyển đến staker và validator — những người hầu như không tương tác với dApps và người dùng. Với PoL, Berachain kết nối tất cả các bên trong hệ sinh thái. Ngoài việc đảm bảo bảo mật cho chuỗi, phần lớn lợi suất mạng được phân bổ cho dApps và giao thức để thưởng cho hoạt động on-chain của người dùng.
Cơ chế này cung cấp cách thưởng cho người dùng mà không tăng chi phí thu hút khách hàng cho các dApp. Người dùng kiếm được $BGT, token quản trị gốc của Berachain, từ lợi suất của chuỗi để hoàn thành các hành động được dApp xác định. Trong khi các hoạt động DeFi như cung cấp thanh khoản là các trường hợp sử dụng được thảo luận nhiều nhất, các nhà phát triển trên Berachain đã sử dụng PoL để khuyến khích các hành vi liên quan đến sức khỏe, trò chơi, và xã hội.
Biến incentive thành trải nghiệm
PoL chấp nhận thực tế rằng người dùng mới sẽ luôn tìm kiếm phần thưởng. Nhưng sức mạnh của PoL là tạo ra khuôn khổ sử dụng phần thưởng tài chính như một bước đệm, không phải là mục tiêu cuối cùng. Người dùng, dApps, và validator phải biến việc đóng góp vào hệ sinh thái thành thói quen. Khi họ tương tác nhiều hơn với dApps và cộng đồng, những động lực mới và giá trị khác sẽ xuất hiện, vượt xa phần thưởng giao dịch.
Berachain không chỉ là một L1 khác. Nó xây dựng một hệ sinh thái nơi mọi bên liên quan đóng góp vào điều gì đó lớn lao hơn chính họ. Đây chính là con đường dẫn đến sự chấp nhận thực sự trong web3: các mạng lưới được xây dựng dựa trên hợp tác, sự đồng thuận, và tăng trưởng bền vững. Không chỉ là những gì bạn có thể kiếm được — mà còn là trải nghiệm thú vị và ý nghĩa mà bạn nhận được.